नवीन प्राप्तिकर प्रणाली: सविस्तर माहिती आणि फायदे

भारत सरकारने प्राप्तिकर प्रणाली सुलभ करण्यासाठी आणि करदात्यांना अधिक प्रोत्साहन देण्यासाठी नवीन प्राप्तिकर प्रणाली लागू केली आहे. या प्रणालीमुळे कर रचनेत लवचिकता मिळते आणि कर भरण्याची प्रक्रिया सोपी होते. या ब्लॉगमध्ये आपण नवीन प्राप्तिकर प्रणालीतील मुख्य वैशिष्ट्ये, सवलती, आणि फायदे जाणून घेणार आहोत.

---

नवीन प्राप्तिकर प्रणालीची वैशिष्ट्ये

1. सोपे कर स्लॅब्स:
   नवीन प्रणालीत कमी कर दरांसह सोपे स्लॅब्स लागू करण्यात आले आहेत:
   • ₹3,00,000 पर्यंत उत्पन्न: करमुक्त
   • ₹3,00,001 – ₹6,00,000: 5%
   • ₹6,00,001 – ₹9,00,000: 10%
   • ₹9,00,001 – ₹12,00,000: 15%
   • ₹12,00,001 – ₹15,00,000: 20%
   • ₹15,00,000 पेक्षा जास्त: 30%
2. सवलतींची मर्यादा:
   पारंपरिक प्रणालीच्या तुलनेत नवीन प्रणालीत सवलती मर्यादित आहेत, परंतु स्टँडर्ड डिडक्शनसारख्या काही सवलती उपलब्ध आहेत.
3. स्टँडर्ड डिडक्शन:
   नवीन प्रणालीत पगारदार व निवृत्त व्यक्तींना ₹75,000 पर्यंतचे स्टँडर्ड डिडक्शन उपलब्ध आहे (आर्थिक वर्ष 2024-25 पासून).
4. स्वेच्छेने निवड:
   करदात्यांना दरवर्षी जुनी किंवा नवीन प्रणाली निवडण्याचा पर्याय आहे.
5. सोपेपणा:
   नवीन प्रणालीत कमी सवलती असल्यामुळे, कर भरण्याची प्रक्रिया अधिक सोपी आणि वेळखाऊ नसते.

---

नवीन प्रणालीत मिळणाऱ्या सवलती

नवीन प्रणालीत काही विशिष्ट सवलती उपलब्ध आहेत:

• स्टँडर्ड डिडक्शन: ₹75,000 (फक्त पगारदारांसाठी).
• NPS अंतर्गत सवलत: नियोक्त्याच्या योगदानावर 80CCD(2) अंतर्गत सवलत.
• कृषी उत्पन्नावर सवलत: कृषी उत्पन्नावरील कर वजावट कायम आहे.

---

नवीन प्रणालीचे फायदे

1. कर रचनेचे सरलीकरण:
   कमी स्लॅब्समुळे आणि मर्यादित सवलतींमुळे प्रक्रिया सोपी होते.
2. कर वाचवण्याची संधी:
   कमी कर दरांमुळे मध्यमवर्गीय आणि नवख्या करदात्यांसाठी बचतीची अधिक संधी.
3. लवचिकता:
   नवीन प्रणाली किंवा पारंपरिक प्रणाली यापैकी निवड करण्याचा पर्याय.
4. महागाईशी सामना:
   वाढलेली स्टँडर्ड डिडक्शन मर्यादा पगारदार वर्गाला महागाईच्या परिणामांपासून दिलासा देते.

---

कोणती प्रणाली निवडावी?

1. जर तुम्ही जास्त सवलतींचा (80C, HRA, गृहकर्ज व्याज, इ.) लाभ घेत असाल, तर जुनी प्रणाली फायदेशीर ठरू शकते.
2. जर तुम्ही सवलती घेत नसाल किंवा कमी सवलती घेत असाल, तर नवीन प्रणाली अधिक फायदेशीर ठरू शकते.

---

लेखक:
तुमचा करभरणा अधिक सुकर आणि फायदेशीर करण्यासाठी ही माहिती तयार केली आहे. तुम्हाला हा लेख उपयोगी वाटला तर नक्की शेअर करा!

FAQ: सामान्य प्रश्न व उत्तरे

प्रश्न 1: नवीन आणि पारंपरिक प्रणालीत मुख्य फरक काय आहे?
उत्तर:
नवीन प्रणालीत कमी कर दर आहेत, पण सवलती मर्यादित आहेत. पारंपरिक प्रणालीत कर दर जास्त आहेत, पण 80C, HRA, गृहकर्जावरील व्याज यांसारख्या सवलती जास्त मिळतात.

---

प्रश्न 2: नवीन प्रणालीत कोणत्या सवलती उपलब्ध आहेत?
उत्तर:
नवीन प्रणालीत पगारदारांसाठी ₹75,000 स्टँडर्ड डिडक्शन आणि NPS अंतर्गत 80CCD(2) सवलत उपलब्ध आहे.

---

प्रश्न 3: मला कोणती प्रणाली निवडावी?
उत्तर:
तुमच्या उत्पन्न, गुंतवणूक, आणि सवलतींच्या उपयोगावर आधारित निर्णय घ्या. जर तुम्हाला जास्त सवलतींचा लाभ होत असेल, तर पारंपरिक प्रणाली निवडणे फायदेशीर ठरू शकते.

---

प्रश्न 4: नवीन प्रणालीत HRA किंवा गृहकर्जावरील व्याजाची सवलत मिळते का?
उत्तर:
नाही, नवीन प्रणालीत HRA आणि गृहकर्जावरील व्याजाची सवलत मिळत नाही.

---

प्रश्न 5: नवीन प्रणालीत 80C अंतर्गत सवलत मिळते का?
उत्तर:
नाही, 80C (PPF, LIC, ELSS) अंतर्गत सवलत फक्त पारंपरिक प्रणालीतच मिळते.

---

प्रश्न 6: नवीन प्रणाली पगारदार वर्गासाठी कशी फायदेशीर आहे?
उत्तर:
नवीन प्रणालीत कमी कर दरांसह ₹75,000 स्टँडर्ड डिडक्शन उपलब्ध असल्यामुळे पगारदार वर्गाला कर वाचवण्याचा फायदा होतो.

---

प्रश्न 7: नवीन प्रणाली कधी लागू झाली?
उत्तर:
नवीन प्राप्तिकर प्रणाली पहिल्यांदा आर्थिक वर्ष 2020-21 मध्ये लागू झाली. स्टँडर्ड डिडक्शन ₹75,000 ही सुधारणा आर्थिक वर्ष 2024-25 पासून लागू आहे.

---

निष्कर्ष

नवीन प्राप्तिकर प्रणाली करदात्यांसाठी एक महत्त्वाचा बदल आहे. कमी कर दर, सोप्या स्लॅब्स, आणि स्टँडर्ड डिडक्शनमुळे कर प्रक्रिया सुलभ झाली आहे. मात्र, प्रत्येक करदात्याने स्वतःच्या आर्थिक गरजेनुसार योग्य प्रणाली निवडावी.

टीप: कर प्रक्रिया अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी आणि सल्ल्यासाठी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या.